ラジアンあたりの弧長

 

 \displaystyle 極座標で表された曲線C上の点p(R(\theta),\theta)におけるラジアンあたりの弧長Uを下記のように定義する.

 \displaystyle \lim_{h\to +0} \frac{\int_{\theta}^{\theta+h} \sqrt{(f'(\theta))^2 + (g'(\theta))^2}\ d\theta }{h} = cかつ

 \displaystyle \lim_{h\to -0} \frac{\int_{\theta+h}^{\theta} \sqrt{(f'(\theta))^2 + (g'(\theta))^2}\ d\theta }{h} = cのとき, U^{-1} = c...(1)

 \displaystyle ただし, f(\theta) = R(\theta)\cos{\theta}, g(\theta) = R(\theta)\sin{\theta}とおいた.

 \displaystyle (1)の左辺の分子は弧長であり,分母は変化したラジアン量である.

 \displaystyle よって,(1)の意味は点近傍における単位ラジアンあたりの弧長となる.

 \displaystyle (1)より, U^{-1} = \sqrt{(f'(\theta))^2 + (g'(\theta))^2}である...(2)

 \displaystyle またU^{-1}をラジアンあたりの弧長の半径と呼ぶことにする.

 \displaystyle なぜなら, U^{-1} = rのとき,Uは半径rの円のそれと同じだからである.

 \displaystyle (2)の右辺を整理すると,

 \displaystyle U^{-1} = \sqrt{(R'(\theta))^2 + (R(\theta))^2}....(3)

 \displaystyle \left(二次関数y = x^2のU =  \frac{1}{(x^2+1)\sqrt{4x^2+1}}\right)

 \displaystyle 証明

 \displaystyle x,yを媒介変数で,

 \displaystyle x = R(\theta)\cos{\theta}

 \displaystyle y = R(\theta)\sin{\theta}と置けたとすると,

 \displaystyle R(\theta)\sin{\theta} = (R(\theta)\cos{\theta})^2だから,

 \displaystyle R(\theta) ≠ 0 かつ \cos{\theta} ≠ 0だとすると,

 \displaystyle R(\theta) = \frac{\sin{\theta}}{\cos^2{\theta}}

 \displaystyle R(\theta)を微分すると,

 \displaystyle R'(\theta) = \frac{\cos^2{\theta} + 2\sin^2{\theta}}{\cos^3{\theta}}

 \displaystyle (3)にこれらを代入すると,

 \displaystyle (R(\theta))^2 + (R'(\theta))^2 =

 \displaystyle  \frac{\sin^2{\theta}}{\cos^4{\theta}} + \frac{\cos^4{\theta} + 4\cos^2{\theta}\sin^2{\theta} + 4\sin^4{\theta}}{\cos^6{\theta}}

 \displaystyle = \frac{(\cos^2{\theta}+4\sin^2{\theta})(\cos^2{\theta} + \sin^2{\theta})}{\cos^6{\theta}}.

 \displaystyle \cos^2{\theta} + \sin^2{\theta} = 1と

 \displaystyle \tan^2{\theta} + 1 = \frac{1}{\cos^2{\theta}}を利用して,

 \displaystyle = \frac{1}{\cos^4{\theta}} + \frac{4x^2}{\cos^4{\theta}}

 \displaystyle = (x^2+1)^2・(4x^2+1)

 \displaystyle ∴U^{-1} = (x^2+1)\sqrt{4x^2+1}...(4)

 \displaystyle ※x^2 \geqq 0

 \displaystyle ここでx = \tan{\theta}で,\tan{\theta}の値域は実数全体だから,

 \displaystyle xの定義域も実数全体である.

ゆえに全てのxについて成立

 \displaystyle 証明終わり.

 \displaystyle \left(楕円のU = \frac{1}{\sqrt{a^2\sin^2{\theta}+b^2\cos^2{\theta}}}\right)

 \displaystyle 楕円の弧長を求める積分の被関数の逆数であるだけなので,

 \displaystyle 証明省略.

 \displaystyle \left( 関数f(x)のU = \frac{xf'(x) - f(x)}{\left({f(x)}^2 + x^2\right)\sqrt{{f'(x)}^2 + 1}}\right)

 \displaystyle 証明

 \displaystyle x = f(t)

 \displaystyle y = g(t) ...(1)

 \displaystyle の媒介変数表示で与えられた曲線Cが,

 \displaystyle 極方程式R(\theta)で表すことができるとする.

 \displaystyle すなわち, x = R(\theta)\cos{\theta}, y = R(\theta)\sin{\theta} ...(2)

 \displaystyle と表すことができたとき,

 \displaystyle 曲線CのUは上記の定義から,

 \displaystyle U^{-1} = \sqrt{{R(\theta)}^2 + {R'(\theta)}^2}

 \displaystyle 曲線Cの弧長を求める不定積分をL(x)と置くとき,

 \displaystyle 定義からL(x) = \int U^{-1} \ d\theta = \int \sqrt{{R(\theta)}^2 + {R'(\theta)}^2} \ d\theta ...(3)

 \displaystyle (1)と(2)から,\frac{g(t)}{f(t)} = \tan{\theta}であることに注意して,

 \displaystyle \frac{g(t)}{f(t)} = \tan{\theta}と置いて,

 \displaystyle (3)を置換積分すると,

 \displaystyle  \int \sqrt{{R(\theta)}^2 + {R'(\theta)}^2} \ d\theta =  \int \left[\arctan{\frac{g(t)}{f(t)}}\right]^{'}\sqrt{\left\{R\left(\arctan{\frac{g(t)}{f(t)}}\right)\right\}^2 + \left\{R'\left(\arctan{\frac{g(t)}{f(t)}}\right)\right\}^2} \ dt ...(4)

 \displaystyle またL(x)は媒介変数表示で,

 \displaystyle L(x) = \int \sqrt{{g'(t)}^2 + {f'(t)}^2} \ dt

 \displaystyle と表示できる. ...(5)

 \displaystyle (4)と(5)より,

 \displaystyle\int \left[\arctan{\frac{g(t)}{f(t)}}\right]^{'}\sqrt{\left\{R\left(\arctan{\frac{g(t)}{f(t)}}\right)\right\}^2 + \left\{R'\left(\arctan{\frac{g(t)}{f(t)}}\right)\right\}^2} \ dt = \int \sqrt{{g'(t)}^2 + {f'(t)}^2} \ dt

 \displaystyle が成り立ち, 両辺をtで微分すると,

 \displaystyle \left[\arctan{\frac{g(t)}{f(t)}}\right]^{'}\sqrt{\left\{R\left(\arctan{\frac{g(t)}{f(t)}}\right)\right\}^2 + \left\{R'\left(\arctan{\frac{g(t)}{f(t)}}\right)\right\}^2} = \sqrt{{g'(t)}^2 + {f'(t)}^2}

 \displaystyle となるから,

 \displaystyle U^{-1} = \frac{\sqrt{{g'(t)}^2 + {f'(t)}^2}}{\left[\arctan{\frac{g(t)}{f(t)}}\right]^{'}} ...(6)

 \displaystyle \theta = \arctan{x}の導関数を求める.

 \displaystyle 定義より, \tan{\theta} = xで両辺をxについて微分すると,

 \displaystyle \frac{\theta'}{\cos^2{\theta}} = 1...(7)

 \displaystyle \tan^2{\theta} + 1 = \frac{1}{\cos^2{\theta}}を利用すると,

 \displaystyle \theta' = \frac{1}{\tan^2{\theta} + 1} = \frac{1}{x^2 + 1}

 \displaystyle これと合成関数の微分法を用いて,

 \displaystyle \left[\arctan{\frac{g(t)}{f(t)}}\right]^{'} = \frac{g'(t)f(t) - f'(t)g(t)}{{f(t)}^2}・\frac{1}{\left(\frac{g(t)}{f(t)}\right)^2 + 1}

 \displaystyle = \frac{g'(t)f(t) - f'(t)g(t)}{{f(t)}^2 + {g(t)}^2}

 \displaystyle ∴ U^{-1} = \frac{\left({f(t)}^2 + {g(t)}^2\right)\sqrt{{g'(t)}^2 + {f'(t)}^2}}{g'(t)f(t) - f'(t)g(t)}...(8)

 \displaystyle 関数のときf(t) = tでtをxに置き換えて(8)に代入すると,

 \displaystyle U^{-1} = \frac{\left(x^2 + {g(x)}^2\right)\sqrt{{g'(x)}^2 + 1}}{g'(x)x - g(x)}

 \displaystyle 証明終わり

 \displaystyle 

 \displaystyle 

 \displaystyle 

 \displaystyle